14 Eylül 2013 Cumartesi

Laffer Eğrisi (Laffer Curve)



Arthur Laffer öncelikle Arz Yanlı İktisat denildiğinde aklımıza ilk gelen isimdir ve ölü iktisatçılarımızdan değildir .Ünlü Laffer Eğrisini hangi ABD başkanına sunduğunu hatırlayamadığım sanki bir öğle yemeğinde bir peçeteye çizildiğini hatırladığım , temel olarak İbni Haldun ve J.M. Keynes' in öğretileriyle elde edilmiş hatta bazı kaynaklarda Haldun-Laffer eğrisi olarak geçen ve basitçe; vergi oranıyla vergi geliri arasındaki negatif yönlü ilişkiyi gösteren eğridir.Vergi oranı %100 olduğunda vergi geliri sıfır olacaktır.Aynı şekilde vergi oranı 0 olduğu zaman vergi geliri de sıfır olacaktır.
    Şekilde görüldüğü gibi eğrinin max noktası T* marjinal vergi oranı (ideal vergi  =T/Y, marj.vergi= (dT)/(dY) yani eğrinin max. noktası)   ve  vergi geliri ona tekabül eden Y* dır.Eğrinin sol tarafında vergi gelirini arttırmanın yolu vergi oranını arttırmaktan geçer.(eğrinin solunda vergi oranı T1 den T2 ye yükseltildiğinden vergi geliride Y1 den Y2 ye yükseliyor.) İdeal oranın sağ tarafına bakacak olursan burada durum tam ters yönde işliyor.Vergi oranları arttıkça vergi gelirleri düşüyor.
    Yani Laffer Eğrisi vergi geliri ile oranı arasında kesin bir şey söylemiyor.Analiz yapılacak ülkenin eğrinin hangi tarafında olduğu ve marjinal vergi oranına göre değişiklik gösteriyor. Y1 kadar vergi geliri elde etmek için T1 veya T4 vergi oranı uygulanabilir (T1<T4) . Analiz yapılacak ülke eğrinin sol tarafında ise uygulanan vergi oranı vergi gelirlerinin arttıracak sağ tarafta ise işe yaramayacaktır.
     İlla yüksek vergilerle yüksek gelirler elde edileceği kanısını değiştirmiş daha düşük vergilerle de aynı gelir seviyesine ulaşılabileceğini göstermiştir.
     Bununla beraber çeşitli eleştirilerde almıştır.Bazı iktisatçılara göre vergi indirimi sonrası bireylerin gelirinin artıp bunu yatırıma kanalize edeceği beklentisine dayandığı için Laffer eğrisi saçma bulunmaktadır.Bazı iktisatçılara göre de eğrinin gerçekleşebilmesi  T* vergi oranı çok daha yüksek bir seviyede bulunmasına ve yapılacak vergi indiriminin de az oranlarda olması gerektiği ortaya konmuş bunlarla ilgili çalışmalar yapılmıştır. Söylediğim gibi hepsi analize konu olan ülkenin değerlerine ve konumuna göre değişecektir.


   

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder